Tore Janson
Latijn
Cultuur, geschiedenis en taal
oorspronkelijk titel: Latin: Kulturen, historien, språket
Nederlandse vertaling door Akke Pinkster en Harm Pinkster, met gebruikmaking van de Engelse vertaling van Nigel Vincent & Merethe Sørensen: A Natural History of Latin
2002, vertaling 2004, 252 blz.
Een boeiend boek, vond ik als leek. En de kenners zijn ook enthousiast over dit boek, heb ik begrepen.

Het eerste deel van het boek gaat over het Latijn als moedertaal, over de Romeinen, over het ontstaan van de taal en van het Romeinse rijk, over de rol van de taal in het culturele leven van Rome. Er wordt weinig verteld over de structuur van de taal. Er worden wel citaten met vertalingen gegeven als voorbeelden van waarvoor men in de Romeinse tijd de taal gebruikte.

Het tweede deel gaat over de geschiedenis van Europa na de val van het Romeinse rijk. Lange tijd was het Latijn de enige schrijftaal, en tot enkele eeuwen geleden werd alles van geschiedkundig, cultureel, filosofisch en politiek belang geschreven in het Latijn. Wie zich wil verdiepen in de geschiedenis van Europa en de oorspronkelijke documenten wil lezen, die moet Latijn kunnen lezen, of zich beperken tot de geschiedenis van de laatste paar eeuwen. En zelfs dan... Het Latijn heeft diepe sporen nagelaten in het Europa van nu, in onze talen, in de termen waarin wij nadenken over ons bestaan.

De eerste twee delen van het boek zijn een aansporing je in het Latijn te bekwamen. Het derde deel van het boek houdt je daarvan af. Een beknopte grammatica (32 pagina's) laat zien hoe de taal in elkaar zit, en laat je duizelen van de vele woordvormen, de vervoegingen van zelfstandig naamwoorden, bijvoeglijk naamwoorden en werkwoorden. Je krijgt een besef van de complexiteit van de taal, en van de moeite die je zult moeten doen om de taal onder de knie te krijgen.

En toch, een waardevol boek, dat besluit met een lijst van woorden, uitdrukkingen en gezegden, van nog eens dik zestig pagina's.