The Cambridge Companion to Gothic Fiction
Edited by Jerrold E. Hogle, 2002
In 1764 publiceerde Horace Walpole de roman The Castle of Otranto. Sindsdien is de Gothic "modus" niet meer weggeweest uit de literatuur. En de Gothic nam altijd een belangrijke plaats in in de film, vanaf het begin van de cinema tot op heden.

Het boek vertelt de geschiedenis van de Gothic, vanaf The Castle of Otranto tot aan de films Event Horizon en Alien Resurrection uit 1997. Het werk van beroemde schrijvers wordt besproken, van Ann Radcliffe, via Jane Austen, Charlotte en Emily Brontë, Charles Dickens, Edgar Allan Poe, tot aan Stephen King en Peter Straub. Het monster van Frankenstein, Dracula, en hun vele verfilmingen. De veranderingen die Gothic heeft doorgemaakt als antwoord op veranderende politieke en maatschappelijke verhoudingen, en als antwoord op het veranderende mensbeeld.

Gothic was van het begin af aan een stroming die inging tegen het positivisme, tegen het geloof in de macht van de menselijke rede en de maakbaarheid van het bestaan. In de Gothic komt dat wat onderdrukt is, begraven in het verleden, begraven in schande, terug om te spoken, letterlijk of figuurlijk. Zowel personages als lezer of kijker worden meegetrokken in een reeks irrationele, verontrustende gebeurtenissen. Gothic appelleert niet aan de rede, maar aan de gevoelens die de lezer wellicht niet wil onderkennen. Gothic gaat in de tijd meer en meer over "transgressie", het overschrijden en vervagen van grenzen die niet overschreden mogen worden, over taboes. Van de maatschappelijke positie van de vrouw tot aan sekse-identiteit, homoseksualiteit. Als wetenschap afgedaan, de psychoanalyse van Freud leeft door in het onuitgesproken gedachtegoed van de Gothic.

Mmm... als ik het bovenstaande eens teruglees, dan zie ik een niet bepaald succesvolle poging uit te leggen waar veertien literatuur- wetenschappers zo'n 300 pagina's voor nodig hebben. Ik zou graag willen zeggen wat het verschil is tussen Gothic en Horror, maar vrees dat mij dat niet gaat lukken. Ik kan alleen maar iedere liefhebber van Horror aanraden dit boek te lezen, om de Gothic binnen Horror (en daarbuiten) te leren herkennen, en daardoor een diepere kijk in zowel de Gothic als de Horror te krijgen.

Het is een pittig boek, en helaas is niet elk hoofdstuk even leesbaar. Een paar hoofdstukken heb ik een beetje versneld doorgeneusd, andere hoofdstukken heb ik geboeid gelezen. M'n fascinatie voor de Horror is, voor zover mogelijk, door dit boek nog toegenomen.

Het boek bevat de volgende hoofdstukken:

  1. Introduction: the `Gothic' in western culture, door Jerrold E. Hogle
  2. The genesis of `Gothic' fiction, door E. J. Clery
  3. The 1790s: the effulgence of Gothic, door Robert Miles
  4. French and German Gothic: the beginnings, door Terry Hale
  5. Gothic fictions and Romantic writing in Britain, door Michael Gamer
  6. Scottish and Irish Gothic, door David Punter
  7. English Gothic theatre, door Jeffrey N. Cox
  8. The Victorian Gothic in English novels and stories, 1830-1880, door Alison Milbank
  9. The rise of American Gothic, door Eric Savoy
  10. British Gothic fiction, 1885-1930, door Kelly Hurley
  11. The Gothic on screen, door Misha Kavka
  12. Colonial and Postcolonial Gothic: the Caribbean, door Lizabeth Paravinisi-Gebert
  13. The contemporary Gothic: why we need it, door Steven Bruhm
  14. Aftergothic: consumption, machines, and black holes, door Fred Botting

Verder bevat het boek een chronologie van negen pagina's, een lijst van belangrijke werken uit de Gothic, een lijst van boeken over Gothic, en een lijst van de belangrijkste films. En dan nog een uitgebreide index.