Bijzonder boek, visionair, breedvoerig. Waar vind je een onderhoudend boek dat zowel de ontwikkeling van bacteriën als het leven in de Griekse oudheid uit de doeken wordt gedaan, en daar een theorie uit synthetiseert?

Het boek draait om het idee dat de mens deel uitmaakt van een complex zelf-lerend systeem, een intelligent systeem. Hiervoor worden onder andere bewijzen uit de biologie gebruikt. De gevestigde opvatting is de evolutie van individuen en egoïstische genen. Bloom toont aan dat veel selectieprocessen op grotere schaal plaatsvinden, en dat de evolutie het individu ondergeschikt heeft gemaakt aan de groep. In Neo-Darwinistische kringen een nogal ketterse opvatting.

Vijf mechanismen zet Bloom uiteen waarop dit zelf-lerend systeem functioneert:

• dwang tot conformisme
• zoeken naar nieuwe wegen
• interne beoordeling
• toewijzing van groepsmiddelen aan succesvolle individuen
• competitie tussen groepen

Dat derde punt is heel interessant. De andere vier zou je "patronen" kunnen noemen. Maar de interne beoordeling is een mechanisme dat door de evolutie is ingebouwd in de soorten: biologische processen in het lichaam, in de cel zorgen actief voor de ondergang van individuen die geen succes hebben.

Howard Bloom beschrijft uitvoerig hoe de vijf processen samenwerken op velerlei niveaus, van het gedrag van bacteriën (ik wist niet eens dat bacteriën complex gedrag hadden) tot groeps- en maatschappijprocessen bij mensen en apen, en hoe dit alles samen resulteert in intelligente systemen veel groter en tot veel meer in staat dan het individu.

Zeer fascinerend.

Dit boek is uit 2000. Bedenk dat als je leest over Osama Bin Laden en de Taliban. Bloom wist in 2000 wat nu pas algemeengoed is.