klimaat on De laatste huismus

Gaia Vince — Nomad Century

Sat, 11 Nov 2023 17:45:57 +0100

Gaia Vince, Nomad Century — How to Survive the Climate Upheaval, 2022, 260 blz.
Gekocht: september 2022, Van der Velde 3
Uitgelezen: oktober 2023
★★★★☆

Het boek begint met een uiteenzetting van de maatschappelijke rampen die door klimaatverandering op ons afkomen. Gaia Vince gaat daarbij vooral in op de toekomstige onleefbaarheid van grote delen van de wereld, en de noodzakelijke emigratie van miljarden mensen, maar het onheil zal overal hard aankomen.

Vervolgens beschrijft Vince welke maatregelen allemaal genomen kunnen en moeten worden om mensheid een toekomst te geven. Dat doet ze zeer gedegen. Maar daarmee is het ook een zeer deprimerend boek. Want je beseft je dat al die maatregelen nooit uitgevoerd zullen worden. Daarvoor is de mensheid een te onhandelbaar monster geworden.

Jason Hickel — Less is More

Sat, 12 Aug 2023 16:39:41 +0200

Jason Hickel, Less is More — How Degrowth Will Save the World, 2020, 320 blz.
Gekocht: augustus 2023, Van der Velde 1
Uitgelezen: augustus 2023
★★★★★

Alles is de schuld van het kapitalisme.

Kapitalisme draait maar om één ding: de vermeerdering van kapitaal. Om aan die behoefte te voldoen is het nodig dat de economie altijd blijft groeien, exponentieel.

De geschiedenis van het kapitalisme gaat zo’n vijfhonderd jaar terug. Telkens zoeken machtigen naar nieuwe wegen om wat niet van hun is te gelde te maken. Het begon in West-Europa met de diefstal van de meenten. Daarna volgden kolonialisme, slavernij, de plundering van grondstoffen. De meest recente fase hier is de uitverkoop van publieke voorzieningen.

In het eerste deel van zijn boek beschrijft Jason Hickel zeer levendig deze geschiedenis. Hij laat zien wat de gevolgen zijn van het kapitalisme. Uitbuiting. Het vergroten van het verschil tussen arm en rijk. Vernietiging van bloeiende gemeenschappen omdat ze geen geld opleverden voor de kolonisators. Vernietiging van ecosystemen, leefgebieden. Massale uitsterving. Klimaatcatastrofe.

In het tweede deel van zijn boek beschrijft Jason Hickel hoe aan deze rampspoed een einde is te maken. Economische groei gaat gepaard met de groei van het gebruik van grondstoffen, en met de groei van de belasting voor mens, milieu en klimaat. Die groei moet stoppen. De grote economieën moeten fors krimpen. (Voor de armste landen is er nog ruimte voor groei.) En Hickel laat zien dat met forse economische krimp het toch mogelijk is een bloeiende samenleving op te bouwen.

Het probleem is, hoe zet je dit in gang? Ik zie zelf twee dingen die verandering onmogelijk maken. Ten eerste zouden in democratieën de bevolking massaal voor een andere koers moeten kiezen. Maar kiezers maken zelden verstandige keuzes. Ten tweede, kapitaal is macht. En het kapitaal zal al die macht gebruiken om het kapitalisme te laten voortbestaan.

Jason Hickel bespreekt in het laatste hoofdstuk hoe volgens hem een verandering tot stand zou moeten komen. Volgens hem is kapitalisme ondenkbaar zonder de filosofie van het dualisme, zoals dat geïntroduceerd is door Descartes. Het dualisme biedt een rechtvaardiging voor de uitbuiting en roofbouw door het kapitalisme. Volgens Hickel moeten we af van dat dualisme, en terug naar een wereldbeeld zoals het animisme. In een wereld waarin alles bezield is, alles leeft, en alles met elkaar verbonden is, is het ondenkbaar dat mensen doen wat het kapitalisme van hun verlangt.

Ik zie het niet gebeuren, zo’n verandering van denkwijze. Het kapitalisme is een ideologie even sterk als een religie. Die laat zich niet van de troon stoten. Ik voorzie dat het kapitalisme pas ten einde zal komen als de economieën waarin het kapitalisme domineert ineen storten, door de door het kapitalisme over zichzelf afgeroepen rampen. Helaas zal daarbij niet alleen het kapitalisme ten onder gaan.

Een helder en overtuigend betoog. Lees dit boek!

Bill McGuire — Hothouse Earth

Sun, 18 Dec 2022 15:26:22 +0100

Bill McGuire, Hothouse Earth — An Inhabitant’s Guide, 2022, 174 blz.
Gekocht: augustus 2022, Van der Velde 3
Uitgelezen: september 2022
★★★★★

Een opwarming van anderhalve graad lijkt niet veel, maar als dat een mondiaal gemiddelde is, dan betekent dat lokaal ongekend grote weersveranderingen. Het weer wordt onbestendiger. Heviger orkanen, grotere droogtes, heftiger bosbranden, grotere overstromingen, meer en extremere hittegolven. Met catastrofale gevolgen voor het leven op land en in oceanen.

We zitten momenteel op zo’n 1,1 tot 1,3 graad opwarming sinds het begin van de industriële revolutie. Een streven is om dit onder de 1,5 te houden, maar het is een illusie te denken dat dat nog lukt. Waarschijnlijker is dat we aan het eind van de eeuw aan een opwarming van vier graden zitten.

In Hothouse Earth worden de gevolgen van de opwarming besproken. Nu al leidt die opwarming tot veel leed bij de mens en schade aan ecosystemen. En het gaat allemaal veel erger worden. Delen van de aarde zullen onbewoonbaar worden voor de mensen, delen waar nu meer dan een miljard mensen leven. Waar moeten die menen heen?

Hothouse Earth geeft een overzicht van de gevolgen van de climate breakdown voor alle aspecten van ons bestaan op aarde.

Zeer toegankelijk geschreven. Helder en bondig. Verplichte kost.

Jaap Tielbeke — Een beter milieu begint niet bij jezelf

Sun, 19 Sep 2021 13:55:00 +0000

Jaap Tielbeke, Een beter milieu begint niet bij jezelf, 2020, 242 blz.
Uitgelezen: september 2021
★★★★☆

Elizabeth Kolbert — Onder een witte hemel

Thu, 26 Aug 2021 18:01:00 +0000

Elizabeth Kolbert, Onder een witte hemel — De natuur van de toekomst, 2021, 256 blz.
Gekocht: augustus 2021, Van der Velde 1
Uitgelezen: augustus 2021
★★★★☆

Naomi Oreskes and Erik M. Conway — The Collapse of Western Civilization

Sun, 28 Apr 2019 15:25:00 +0000

Naomi Oreskes and Erik M. Conway, The Collapse of Western Civilization — A view from the future, 2014, 89 blz.
Gekocht: maart 2019, Amazon.de
Uitgelezen: april 2019
★★★☆☆