Femke Halsema — Pluche

Femke Halsema, Pluche — Politieke memoires, 2016, 392 blz.
Gekocht: april 2016, Godert Walter
Uitgelezen: mei 2016
★★★★★

Een politicus heeft de plicht tot optimisme, schrijft Femke Halsema, daarmee een filosoof citerend waarvan de naam me is ontschoten. Als lezer is het lastig optimistisch te blijven. Halsema schrijft helder en vol passie. Maar het beeld dat ontstaat geeft weinig aanleiding tot optimisme. Als je in de politiek echt iets goeds wilt bereiken, dan moet er heel veel meezitten. Je hebt een groep van de juiste mensen nodig, verstandige mensen, mensen met moed, mensen die willen en kunnen samenwerken, mensen die niet hun ego op de eerste plaats zetten, mensen die niet bang zijn voor het oordeel van de populistische kiezer. In een democratie waar je afhankelijk bent van coalitievorming sta je als welwillende politicus die iets wil opbouwen voor een schijnbaar onmogelijke opgave.

Femke Halsema beschrijft in dit boek haar politieke carrière, vanaf haar jeugd, tot aan de tijd na haar afscheid van de politiek. Zeer boeiend.

Helmut Krausser — UC

Helmut Krausser, UC, 2003, 478 blz.
Gekocht: juni 2015, Mamamini
Uitgelezen: april 2016
★★★★☆

Een man ziet op een schoolreünie een oude medescholiere. Even later wordt het lijk van de vrouw gevonden, of wat er nog van over is, haar botten. Ze is al negentien jaar dood, begraven in het bos na een schoolfeestje. Wat is er aan de hand? Wat heeft de man met de dood te maken? Hij kan zich niets herinneren van een voorval, maar wordt wel verdacht.

Dit is geen krimi. Het gaat niet om het hoe en waarom van een moord. Er speelt veel meer. Tijd lijkt niet lineair te zijn. Levens kunnen meer dan één verloop hebben. Het gaat om macht, ambitie, onsterfelijkheid. En om manipulatie. Wie manipuleert wie, en waarom? Manipuleert de schrijver in het verhaal? Of de schrijver van het verhaal? En wat is de rol van het sprookje De schaduw van Hans Christian Andersen?

Het is een ambitieus boek, met een onvoorspelbaar verloop. Intrigerend. Niet altijd makkelijk te volgen. In het midden zit een deel vol esoterisch gewauwel waar geen touw aan vast te knopen is. Of dit serieus bedoeld is is ook niet duidelijk. Daarna trekt het verhaal nieuwe kanten op.

Een vrij dik boek dat je moeilijk weglegt, en dat op een of andere manier verontrustend werkt.

Sara Stridsberg — Beckomberga

Sara Stridsberg, Beckomberga — Ode till min familj, 2014, 356 blz.
Gekocht: april 2016, The Book Depository, via Amazon.co.uk
Uitgelezen: april 2016
★★★★☆

Stel je voor. Je hebt een stapel foto’s. Familiekiekjes. Recente of oude foto’s, dat kun je niet zien. De foto’s liggen door elkaar. Kleine, wat wazige plaatjes met een of meer mensen er op. Je kent die mensen niet. Je kijkt van foto naar foto, en probeert mensen van de ene foto op de andere te herkennen. Soms lukt dat, soms ben je niet zeker. Je probeert een samenhang tussen de foto’s te vinden, iets van een verhaal over de mensen in de foto’s te construeren.

Zo’n ervaring is het lezen van Beckomberga. Korte hoofdstukken, ingedeeld in nog kortere stukjes van één of twee pagina’s. Een flard dialoog (wie spreken er?), een sfeerimpressie (waar zijn we überhaupt? wanneer?). In het begin is dat verwarrend. Gelukkig ontstaat uit al die flarden in de loop van het lezen een samenhangend beeld. Er verschijnt een familiegeschiedenis, en een beknopte geschiedenis van het grootste psychiatrisch ziekenhuis van Zweden, vanaf de opening, tot na de sluiting, 63 jaar later.

Vreemd aan een verhaal over een psychiatrisch ziekenhuis is dat er niet over psychiatrische aandoeningen wordt gesproken. Ziektes worden niet benoemd. Psychoses lijken niet te bestaan. Je krijgt de indruk dat het ziekenhuis niet meer is dan een verblijfplaats voor mensen die een diep, onbegrepen verdriet met zich meedragen, en daardoor niet opgewassen zijn tegen de wereld buiten de kliniek.

Al met al toch een mooi boek, en voor mij een goede gelegenheid om weer eens iets in het Zweeds te lezen. Ik zag de Nederlandse vertaling in de winkel liggen, de flaptekst sprak me aan, maar ik kocht het boek niet. En toen vond ik het origineel bij Amazon.

Joachim Meyerhoff — Alle Toten fliegen hoch: Amerika

Joachim Meyerhoff, Alle Toten fliegen hoch — Teil 1: Amerika, 2011, 321 blz.
Gekocht: april 2016, Godert Walter
Uitgelezen: april 2016
★★★★★

Ik meen ergens gelezen te hebben dat er zes delen zijn gepland voor de reeks Alle Toten fliegen hoch. Drie zijn er inmiddels verschenen. Deel twee en drie zijn in het Nederlands vertaald, het eerste deel niet.

Een zesdelige autobiografie, van wie kennen we dat? Wees gerust, Joachim Meyerhoff schrijft veel onderhoudender.

In dit eerste deel vertelt Meyerhoff over zijn jaar als gaststudent in Amerika, in een klein oord in het barre en lege Wyoming. In het begin van het boek volgen de curieuze anekdotes zich snel op, maar gelukkig begint er al snel een verhaal in het boek te komen. Er valt veel te glimlachen, veel te verbazen. De stijl is luchtig, vol vaart. Een stijl die ook goed werkt als zich tragische gebeurtenissen voordoen.

Genoten. Binnenkort ga ik de volgende twee delen kopen.

Karen Köhler — Wir haben Raketen geangelt

Karen Köhler, Wir haben Raketen geangelt, 2014, 238 blz.
Gekocht: april 2016, Van der Velde 3
Uitgelezen: april 2016
★★★★☆

Veel hedendaagse korte verhalen lijken dit stramien te volgen: het begint in medias res, de hoofdpersoon gedraagt zich merkwaardig, in de loop van het verhaal wordt langzaam duidelijk waarom, wat het probleem is dat de hoofdpersoon achtervolgt, en het eindigt met een soort verlossing van de last van het probleem. De frisheid van het verhaal hangt af van hoe aan dat stramien invulling wordt gegeven.

In de verhalen in dit boek zijn alle hoofdpersonen getroffen door een kleine of grote catastrofe, en ze moeten een nieuwe manier vinden om te leven, of een vorm om het leven op een zinnige manier af te sluiten. Het zijn boeiende verhalen, over een soms nogal ongewone levenswandel. Zeer dramatisch wordt het niet, daarvoor ontbreekt de lengte, het gewicht dat een verhaal in romanvorm zou kunnen krijgen.

Niccolò Ammaniti — Anna

Niccolò Ammaniti, Anna, 2015, 275 blz.
Gekocht: maart 2016, ’t Hartje
Uitgelezen: april 2016
★★★★☆

Een pandemie die voor alle volwassen mensen fataal is. Alleen kinderen tot een jaar of veertien blijven over. En worden ze ouder, dan worden ook zij door de ziekte geveld.

Maar kinderen willen leven, die zoeken naar wegen. Ze zijn tot fantastische dingen in staat. De realiteitszin ontbreekt daarin vaak, daar zijn het kinderen voor.

Mooi boek.

Andrew Solomon — Demonen van de middag

Andrew Solomon, Demonen van de middag — Een persoonlijke geschiedenis van depressie, 2001/2014, 668 blz.
Gekocht: maart 2016, Van der Velde 3
Uitgelezen: april 2016
★★★★★

Goed boek. Heel persoonlijk, en dat is ook het indrukwekkendst van het boek, wanneer de schrijver openhartig over zijn eigen ziektegeschiedenis schrijft. Hij heeft ook veel en langdurig met andere lijders aan depressie gesproken, en een aantal van hun verhalen opgenomen in dit boek. Mijn indruk uit die verhalen is dat depressie en angststoornissen meer gemeen hebben dan ik dacht. Zijn het verschillende manifestaties van dezelfde onderliggende problemen? Het boek gaat daar niet op in.

Verder veel achtergrondinformatie, over onderzoek, over de geschiedenis van depressie, over huidige behandelmethodes, over armoede, zelfmoord, verslaving, over maatschappelijke invloeden. Zelfs een hoofdstuk over de politiek rond depressie, dat, alhoewel dit het meest op de VS is toegespitst, zeer informatief is.. Alles bij elkaar geeft het een breed en genuanceerd beeld van het fenomeen depressie.

In het nawoord van ruim vijftig bladzijden gaat hij in op de ontwikkelingen sinds het eerste verschijnen van het boek in 2001.

Claudia Rusch — Mein Rügen

Claudia Rusch, Mein Rügen, 2010, 190 blz.
Gekocht: maart 2016, Godert Walter
Uitgelezen: maart 2016
★★★★☆

Een heel boek over een eiland. Het natuurschoon, de bezienswaardigheden. Dat klink saai. Waarom koop ik zoiets überhaupt?

Ik heb het met plezier gelezen. Claudia Rusch verteld op een aanstekelijke manier over haar herinneringen aan haar kindertijd. Over familie en verlangen naar de plek van je jeugd. Over het leven in een grensgebied ten tijde van de DDR. Over de rol die het eiland in de recente en verre geschiedenis heeft gespeeld.

Friedrich Christian Delius — Der Spaziergang von Rostock nach Syrakus

Friedrich Christian Delius, Der Spaziergang von Rostock nach Syrakus, 1995, 224 blz. (grote letters)
Gekocht: maart 2016, Amazon.de
Uitgelezen: maart 2016
★★★★☆

Het verhaal over een fictieve reis gebaseerd op een (niet-fictieve?) historische voetreis van Duitsland naar Sicilië. Ik had een ernstig boek verwacht, met historische bespiegelingen, filosofische openbaringen, psychologische ontwikkeling. Niets van dit alles.

Dit boekt leest vlot weg, haast als satire. Het grootste deel gaat niet over de reis zelf, maar over de zeven jaar durende voorbereiding van de reis, waarin de reiziger plannen smeedt om de stasi om de tuin te leiden. Echt serieus wordt de stasi niet genomen, waardoor het boek een soort schelmenroman wordt.

De reis zelf volgt in brokstukken als een soort aanhangsel. Van een voetreis is geen sprake. Tot slot, terug in Duitsland, komt de reiziger oog in oog te staan met de stasi, maar grimmig wordt het nooit. Alsof de stasi niet meer was dan een strenge maar goedwillende oom.

Olivia Laing — The Lonely City

Olivia Laing, The Lonely City — Adventures in the Art of Being Alone, 2016, 315 blz.
Gekocht: maart 2016, Amazon.de
Uitgelezen: maart 2016
★★★★☆

De schrijfster brengt een eenzame tijd door in New York, en verdiept zich in de levens van kunstenaars die ook met eenzaamheid te kampen hadden. Edward Hopper, Andy Warhol, en nog een paar. Op zich boeiend om te lezen, maar het deed me niet veel. Ik voel me er niet door aangesproken. Blijkbaar is eenzaamheid te persoonlijk.